Alimlər qravitasiya dalğalarının "əks-sədası - qara dəliklərin informasiya paradoksunun həllilə əlaqəli ola biləcək zəif siqnal qeydə alıblar. Əldə edilmiş məlumatlar hələlik yetərli deyil, lakin əgər təsdiq olunsa bir-birilə …
fizika
Bundan əvvəlki yazılarımızda müxtəlif növ Elektrik Maşınlarını-Mühərriklərini Tanıdıq. Əvvəlcə sabit maşın olan Transformator haqqında bilgi edindin, daha sonra isə Dəyişən Cərəyan Mühərrikləri Asinxron …
Kvant fizikasının gətirdiyi inqilabi yeniliklər nəinki ölkələr, artıq qitələrarası rəqabətə çevrilməyə başlayıb. 2016-cı ilin mayında Hollandiyanın ev sahibliyi etdiyi Avropa Kvant Konfransında “Kvant Manifesti”nin bəyanatı verilidi. “Kvant Manifesti”nin …
Dörd əsas təbiət qüvvəsindən subatom ölçülərdə qarşılıqlı təsirdə olan üçünü (güclü nüvə qüvvəsi » atom nüvələrini meydana gətirən …
Elmi fantastikanın əsərləri arasında vacib yer tutan "Star …
Kainatdakı hissəciklərin qarşılıqlı təsirlərinin çeşidliliyi dörd təməl qarşılıqlı qüvvəyə gətirib çıxarır: cazibə qüvvəsi, elektromaqnetizm, güclü nüvə qüvvəsi (bunun sayəsində atomların nüvəsi stabil olaraq qalır) …
Britaniyalı fizikin gəldiyi qənaətə görə, kainatın iki vakuum vəziyyəti arasındaki tunel dünyanın sonunu gətirə bilər. Alim öz …
Qeyd edilir ki, çin alimləri "Tiangong 2" adlı kosmik cihazın bortunda "mümkünsüz" EmDrive variantını uğurla sınaqdan keçiriblər. Elm ictimaiyyəti mühərrikin iş prinsipini anlamaqda hələlik çətinlik …
Kvant fizikası daxilində kvant dalğalanması (Quantum Fluctuation) kosmosun müəyyən bir nöqtəsində Verner Heyzenberqin təyin etdiyi Qeyri-müəyyənlik prinsipi daxilində …
Əsrlərdir Elektrik enerjisi insanlar tərəfindən istifadə olunur və özünün pik həddinə çatır. Artıq bütün evlərdə lampa yanır, ev alətlərindən tutmuş yüksək sənaye fabrikalarına …
Yazar: Furkan Semih Dündar.
Boğaziçi Üniversiteti, Fizika Bölümü.
Bundan öncəki yazımızda (Elektrik Maşınları. 1-ci hissə) Transformatorlar barədə bilgilərə sahib olduq. İndi isə Sənayedə geniş yayılmış olan bir Elektrik …
Elmi baxımdan düşündüyümüz zaman "fərqli ölçülər" dediyimizdə ağılımıza paralel kainatlar gələ bilər. Bizim kainata paralel kainatlarda fərqli həqiqətlər ya da bənzər həqiqətlər yaşana bilər. …
Kvant fizikası bizə gözəl bir sürpriz etdi. Aparılan elmi araşdırmalar göstərdi ki, kvant fizikası düşündüyümüzdən daha sadə görünür. Beynəlxalq bir araşdırma qrupu …
Kopenhagen təfsiri — Nils …
Böyük partlayış nəzəriyyəsi təxminən 13.7 milyard il əvvəl kainatın tək və naməlum bir həcmə sahib bir nöqtədən (təklikdən, sinqlyarlıqdan) sürətlə genişləyərək bu günki …
İnsanlar keçirici olduğu üçün onları elektirik vurur. Mayelər yaxşı keçiricidir, yəni elektriki yaxşı ötürürlər. Bədənimizi içini maye ilə dolu bir qab olaraq düşünsək bütün …
Yer kürәsindәki maddәlәr әsasәn proton, elektron vә neytronlardan, bunlar da kvarklardan ibarәtdir. Fiziklәrin zәrrәcik sürәtlәdiricilәrindә yaratdığı bir neçәsi xaric olmaqla antikvarklardan yaranan antiproton vә antineytronlar yoxdur. …
13,8 milyard il əvvəl, hələ kainatın qaynar olduğu və sürətlə genişləndiyi zamanlarda bütün maddə və antimaddə bir-birini yox etməli və geriyə heç bir şey buraxmadan yox olmalı idi. …
Günümüzün fizikasında kainatın mənşəyiylə bağlı mövcud olan ən məşhur nəzəriyyə olan Böyük Partlama nəzəriyyəsi hər nə qədər kainatın başlanğıc anı və onun səbəbiylə maraqlanmasa da (daha çox …
Alimlәr "Böyük Patlayış"«1» adı verilən bir hadisənin zəif də olsa var olan təsirlərini müşahidә edәn bir teleskop köməyiylə, kainatın bir nöqtə ölçüsündə 10^90 sayda zәrrәcik ehtiva edәn sıx …
Gözümüzə düşən fotonlardan daha çoxu var. Burada fotonlar haqqında məlumatlandırıcı səkkiz fakt oxuyacaqsınız.
1.Fotonlar havada və suda səs dalğasınının yaratdığı sonik partlamalar kimi şok dalğası yarada bilirlər.
…
Şrödingerin pişiyi — Avstriyalı fizik Ervin Şrödinger tərəfindən ortaya atılmış, kvant fizikasıyla əlaqəli olan, haqqında bir çox müzakirələr aparılmış düşüncə təcrübəsidir. Adətən kvant mexanikası və Kopenhagen …
Əgər bu yazını oxuyursunuzsa, əlinizdə olan telefona, masanıza, yatağınıza, onların üstündə olan kompyuterə, paltarınıza toxunur və ya barmaqlarınızı bir-birinə toxundurursunuz. Düzdür, insanın aldadıldığını, illuziyada olduğunu öyrənməsi yaxşı bir …
Stiven Hokinq – bizim kainat haqqında təsəvvürlərimizi dəyişən fizikdir. Alim özünün başlıca əsəri olan “Böyük suallara qısa cavablar” adlı əsərini bitirməyə macal tapmasa da, ancaq …
İnsanlar minlərlə ildir, “Niyə kainat var?” sualı ilə boğuşublar və bu güləş yarışı bəzi yerlərdə hələ də davam edir. Demək olar ki, bütün antik mədəniyyətlər öz yaradılış mifləri …
Alman fiziklər bır sıra eksperiment keçirərək protonun maqnit hərəkətini dəqiq ölçməyə çalışıblar. Tədqiqatlarla müasir elmin ən böyük sirlərindən …
Gecələr səmada gördüyümüz ulduzların bir çoxu bizim günəşimizdən də böyükdür, amma o qədər uzaqdadırlar ki, ancaq nöqtə kimi görünürlər. Planetlərin ulduzlardan fərqləri günəş sistemimiz içində bizimlə birlikdə …
Teleskop uzaqdakı bir obyekti yaxın göstərən bir alətdir. Bunu edə bilməsi üçün teleskopun uzaqdakı obyektdən işıq yığan (lupa və ya güzgü) bir cihazı vardır və toplanan bu …
Alimlər fizika tarixində ilk dəfə antihidrogen spektrini əldə etməyə nail olublar. Hidrogen necə ki maddənin ən sadə atomudur, antihidrogen də ən sadə antimaddədir. Antiprotondan ibarət nüvədən təşkil olunub, bunun …
İtalyan alimlər bir sıra kiçik spiralvari qalaktikalarda olduqca qeyri-adi xüsusiyyətlər aşkar ediblər. Əldə edilmiş məlumatlar Standart fizika modeli postulatları ilə ziddiyyət təşkil edir. SISSA institutunu təmsil …
Ulduzlardan kompüterlərə qədər görməyə vərdiş etdiyimiz bütün obyektlər adi materiyadan qurulub. Bu materiya kainatın cəmi 4%-ini təşkil edir. "Bizim reallıqla" qarşılıqlı əlaqəyə …
Zaman səyahəti insanların müxtəlif dövrlərdə ən sevdiyi mövzulardan biri olub. Belə səyahət forması fantastların romanlarında və rejissorların filmlərində hər ötən …
Əgər bir maqnit götürsəniz və o maqniti iki yerə bölsəniz, əlinizdə olan hər iki parça özündə əvvəlki bütöv maqnit kimi “şimal” və “cənub” maqnit qütbləri ehtiva edəcək. Bunları yəqin ki …
Hələ Nyutonun vaxtlarından elmə məlumdur ki, cazibə qüvvəsi sayəsində materiyanin tərkib hissələri bir-birini çəkib dartırlar. Bu səbəbdən alimlər uzun müddət qalaktikalar və ulduzlar …
ABŞ və Avstraliyadan olan alimlərin irəli sürdüyü yeni hipotezə əsasən, kainatda haradasa eynən bizim həyat yolumuzu gedən kopiyalarımız mövcuddur. …
1935-ci ildə nüfuzlu fizik, Nobel mükafatı laureatı və kvant mexanikasının banisi Ervin Şrödinger məşhur paradoksunu hazırlayır. Alim …
Alimlər kvant hissəciklərin zaman səyahətinin mümkünlüyünü göstərən kompüter modeli hazırlamağa nail olublar. Nəticələrə əsasən, bu prosesdə …
İki kosmik cihaz maddi kainatımızın böyük bir hissəsini təşkil edən və "qaranlıq materiya" adlanan sirli maddə formasına aid ola biləcək …
Merilend Universitetindən olan fizik Ceyms Frensonun təqdim etdiyi yeni məqaləsi bütün elm ictimaiyyətinin marağına səbəb olub. Alimin mübahisələrə səbəb olan məqaləsində əldə edilmiş yeni …
Alimlər işıqdan materiya əldə edilməsi sxemini təqdim ediblər. Hazırlanacaq xüsusi qurğu sayəsində fotonlar (kütləsi olmayan işıq hissəcikləri) ağır hissəciklərə çevriləcək.
Son əsrlərdə fizika üzrə bir çox kəşflər edilib, lakin bu elm sahəsi hələ də ikiyə bölünmüş vəziyyətdədir. Elementar hissəciklərin və onların qarşılıqlı təsirinin izahı üçün elm xadimləri kvant mexanikasına …
İndiyəcən hesab edilirdi ki, Albert Eynşteynin irəli sürdüyü işıq fotonlarının göndəriləcəyi zaman-məkan tunelləri uzun müddət mövcud ola bilməz. Mütəxəssislərin gəldiyi son …
Hava şərtlərini nəzarət etməmiz mümkün deyil. Fərz edin ki, stəkandan tökülürmüş kimi yağış yağır və siz evdən çıxmadan əvvəl saçlarınızı diqqətlə daramışdınız. Parkdan marketin girişinə qədər də pozulmasını …
Zaman nədir?
Klassik Fizika dili ilə cavab çox sadədir. Zaman Hadisələrin növbələşmə ardıcıllığıdır. …
Bu yaxınlarda fon radiasiyasında tapılmış cazibə (qravitasiya) dalğalarına aid izlər bir daha təsdiq edir ki, bizim dünyamız saysız qədər kainatlardan yalnız …
Fiziklər yeni kəşf edilmiş Hiqqs bozonunun kütləsini, bu yaxınlarda cazibə dalğalarının tapılması ilə təsdiqlənmiş kosmik inflyasiya nəzəriyyəsində hesablamağa çalışıblar. …
Alimlər zamanla səyahət edə, daha dəqiq - gələcəkdən keçmişə yollana biləcək qonağa aid izlərin
Fərz edək ki, 30 il əvvə qayıtdıq. Dünya tamamilə başqa yerdir. Burada bilinən yeganə planetlər Günəş sistemi planetləridir. İnsanların qaranlıq enerji ilə bağlı anlayışları yoxdur. Kosmik teleskoplar elmi-fantastik … 14 mart 2018-ci il tarixində erkən səhər saatlarında dünyanın ən nüfuzlu elm xadimlərindən biri olan astrofizik Stiven Hokinq ömrünün yetmiş yeddinci ilində vəfat edib. Bu barədə alimin ailəsi … Keçən il kəşf olunan Hiqqs bozonu kainatın sonuna dair məlumatlar verə bilər. Fermi adına sürətləndirici Milli laboratoriyadan olan fizik Joseph … Hər dəfə qeyri-adi, gözlənilməz, qəribə bir şeylə qarşılaşdıqda təəccüblənirik. Elə bir şey ki, nə qədər ciddi təsdiq tapmış elmi fakt və ya faktlar toplusu olursa olsun, heç … Tarixin unutmadığı dahi şəxsiyyətlər çox olub. Ancaq bu şəxsiyyətlərin içində Nikola Tesla və Tomas Alva Edisonun xüsusi yeri var. Elektrik dedikdə ağla ilk bu iki şəxsiyyət gəlir. … “Transformerlər” və “Nindza Tısbağalar” kimi blokbaster filmlərin də öz həvəskarları olsa da, bu filmlərin elmi-fantastik janrla elə də yaxın əlaqəsi olduğunu deyə bilməyəcəyik. Qrafika, aktyor oyunu, rejissor işi, musiqi … Elm günü-gündən inkişaf edərək, özünü durmadan yeniləyir. Müasir texnologiyanın yaranmasına təkan verir, alimlər tərəfindən yeni nəzəriyyələr ortaya qoyulur və ya bir başqa nəzəriyyə yalnışlanaraq “arxivə” qoyulur. Artıq kvant … Dünyaca məşhur britaniyalı nəzəri fizik, kosmoloq və elm təbliğatçısı Stiven Hokinq hesab edir ki, nəzarətdən çıxmış süni intellekt və qlobal istilişmə kimi problemləri bir kənara qoysaq, gələcəyə optimistik baxa … Kainatın böyük bir hissəsini təşkil etdiyi güman edilən müəmmalı qaranlıq enerji əslində mövcud deyil - amerikalı və macar kosmoloqlardan ibarət elmi komanda belə qənaətə gəlib. Alimlər hesab edir ki, … Nüfuzlu kosmoloq Stiven Hokinq və məşhur sahibkar Yuri Milnerin birgə təşəbbüsü ilə yaxın gələcəkdə Alfa Sentavra sisteminə planlaşdırılan uçuş missiyası yeni çətinliklərlə qarşılaşa bilər. Layihə əsnasında bir sıra problemlərin baş … Yaşıl Elm — 12 mart 2014-cü ildə Bakı şəhərində universitet tələbələri tərəfindən elmi sayt olaraq fəaliyyətə başlamışdır. Hazırda, elmi-kütləvi mövzuda kitablar nəşr edən, elektron materiallar hazırlayan bir qeyri-kommersiya təşkilatıdır. …
Bizlərə məlum olan bütün uzaq ulduz sistemlərinin planetləri xaotik proseslər nəticəsində yaranmış ola bilər. Bu xaotik nəzarət həm planetlərin meydana gəlmə …
