1. Fərqli göz rəngləri
Deyək ki, çox sevərək evləndiyiniz xanımla sizin gözləriniz qaradır ancaq doğulan körpəniz mavi gözlü oldu. Bu an nə düşünərsiniz? Genlərin …
genetika
İnsan penisi kifayət qədər qəribədir. Onurğasız, sümüksüz, yoğun, elastik və uzunsürən penetrasiya etmək qabiliyyətində olan- bu ən azı primat qohumlarımızla müqayisədə kifayət qədər fərqlidir, …
Müəllif: Ziya Jafarov
Bir anlıq özünüzü keçən əsrin 80-ci illərində təsəvvür edin və sizə bundan 30 il sonra kompyuterlerin ticarətdən tanışlığa, bank sektorundan hissə sənədi bazarına qədər …
Göteborg, Uppsala, Linçepinq, Stokholm universitetlərindən və Karolinska İnstitutundan olan isveçli alimlər xərçəng xəstəliyinin yeni müalicə strategiyasını təqdim ediblər. Onlar, MTH1
Düşünün, əgər biz DNT-də kiçik bir “keçiricini” dəyişdirib bütövlükdə qadınlardan ibarət olan bir dünya qura bilsəydik necə olardı? Bu elmi proqnoz çətin ki, yaxın gələcəkdə reallaşa bilsin …
Orta əsrlərdə uşaqlıqla bağlı son 30 ilin bütün araşdırmalarının başlanğıc nöqtəsi Ariesin vurğuladığı bir ideya idi: "orta əsr dövrünün cəmiyyətində uşaqlıq ideyası mövcud deyildi. Ariesin …
Təkamülün əleyhdarları həqiqi elmi çökdürməklə kreasionizmə yer etməyə çalışır, ancaq onların arqumentləri əsassızdır
143 əvvəl Çarlz …
. Homo sapiens şüurunun köhnə dostu-Şizofreniya...
Biz zehni mükəmməliyimizin əvəzini ruhi xəstəliklə ödəyirik...
Növümüz on minlərlə ildir …
Yeni bir tədqiqatın nəticələrinə görə neandertallar avropalılardan çox, şərqi asiyalıların genomlarına qatqı təmin ediblər. Bu gen dəstləri orqanizmin UV şüalarına …
Hansı coğrafiyada qız uşaqları selektiv abort edilirsə, orada doğulan qızların sayı artmağa başlayır.
Sonsuz mürəkkəblik (ing. infinite complexity) bir çox …
Mütəxəssislərin dediyinə görə, avropalıların ağ dəri rəngi qazanması və inək südünü həzm etməyə başlaması bir o qədər də qədim tarixdə baş …
Heyvanlar üzərində aparılmış təcrübələrdən məlum oldu ki, əvvəlki nəsillərin həyatında mövcud olmuş hadisələr genetik yaddaş vasitəsi ilə yeni nəsillərin davranışında öz …
İnsan Genom Proyektinin bitməsinin üzərindən təxminən 10 il keçib. İnqilabi genom kəşfləri üzərindən 10 il keçməsinə baxmayaraq hələ də insan genomunda nəyin həqiqətən əhəmiyyətli …
İnsanın da daxil olduğu bəzi primat növlərində qrupdakı digər fərdlərə kömək etmək, bunu özbaşına etmək tez-tez müşahidə edilən bir davranış növü. Halbuki şimpanzelər üçün bundan …
- 1- Miller, təcrübəsində "soyuq tələ" (cold trap) adlı bir mexanizm istifadə edərək, amin turşularını meydana gəldikləri anda bu mühitdən …
" Mutasiyalar kiçik, təsadüfi, zərərli və dağıdıcıdırlar. Çox nadir olaraq meydana gəlirlər və ən yaxşı ehtimalla təsirsizdirlər. Heç bir faydalı mutasiya olmamışdır və ola bilməz. Mənə bir …
Canlı orqanizmlərinin genomlarında baş verən DNT kopiyalanma və təmir etmə proseslərindəki səhvlər sonradan mutasiyaya uğrayan və yeni funksiyalar qazandıran mövcud genlərin kopiyalarının meydana gəlməsinə səbəb …
Oksford və London Universitetlərindən olan mütəxəssislər 95 müxtəlif xalqın genetik quruluşunu araşdıraraq köç, müharibə və ticarət səfərləri kimi tarixi hadisələrin genetik …
Cəmiyyətimizdə təbii qida qəbulu ilə bağlı bəzi "sarsılmaz fikirlər" mövcuddur. Düşünürük ki, bazardan alınmış meyvələr pis, bağdan dərdiyimiz meyvələr isə daha yaxşıdır, daha sağlamdır, xəstəlik daşımırlar. Satın aldıqlarımız …
Əvvəlcə qısa bir məlumatlandırma yazısının ardından sualı soruşacağıq.
Şimpanzelərdə 2A və 2B adlı iki xromosom vardır. Şimpanze genomu üzərində edilən araşdırmalar genetik …
Yeni bir tədqiqatın nəticələrinə görə, alçaqboylu insanlar öz həmyaşıdlarından daha uzun həyat sürə bilərlər. Havay Universitetindən olan Bredli Uilkoks …
Stiven Hokinq – bizim kainat haqqında təsəvvürlərimizi dəyişən fizikdir. Alim özünün başlıca əsəri olan “Böyük suallara qısa cavablar” adlı əsərini bitirməyə macal tapmasa da, ancaq …
İnsanın təkamül biologiyasında və ya ümumiyyətlə təkamül biologiyasında ən önəmli mövzulardan biri insan irqi olub-olmamasıdır. Zamanda geri – yaxın qaranlıq dövrlərə qayıtsaq, cavab sadəcə “hə” olmayacaq, o zamanlar …
Aparılmış yeni bir tədqiqatda rəngli görmə qabiliyyətinin genetik təkamülü araşdırılıb. Alimlər bu günki formada görmə qabiliyyətinin insanda necə yarandığı sualını cavablandırmağa çalışıblar. …
Yaşıl Elm — 12 mart 2014-cü ildə Bakı şəhərində universitet tələbələri tərəfindən elmi sayt olaraq fəaliyyətə başlamışdır. Hazırda, elmi-kütləvi mövzuda kitablar nəşr edən, elektron materiallar hazırlayan bir qeyri-kommersiya təşkilatıdır. …
Tənhalıq - digər insanlarla müsbət emosional əlaqələrin yoxluğu təəssüratı ilə bağlı biopsixososial əlamətdir. İncəsənətdə geniş təmsil olunmasına baxmayaraq, tənhalıq fenomeni zəif empirik …
Qaragözlülərin övladı necə mavi gözlü ola bilər? Qara göz rənginə sahib ata və anadan mavi gözlü uşaq doğula bilərmi?
Genlərin mexanizmi çox sadədir. …
Yevgenika insan populyasiyalarının genetik tezliklərinin idarəli istiqamәtlәndirmә ilә yaxşılaşdırılması deməkdir. Tәkamülün bir təbiət hәqiqәti olduğunun başa düşülməsilə birlikdə bәzi azğın fikirli şəxslər hər nə qədər …
Alimlər intellekt və baş beyin qabığının qalınlığı arasındaki birləşdirici əlaqəni tapmağa nail oldular. Aşkar edilmiş gen insanların oxumada çəkdikləri çətinlikləri …
Alimlər "qırılma" baş verdikdə hüceyrələri yaşlandıran molekulyar mexanizmi aşkar etdilər və onu bərpa etməyə nail oldular. Tədqiqatın nəticələri 19 dekabr …
Britaniyalı alimlər toyuq və hindtoyuqlarının quşların ortaq əcdadı olan lələkli dinozavrlara münasibətdə digər quşlardan daha az xromosom dəyişikliyinə sahib …
Hansı daha əvvəl yaranıb - zülalların sintezi üçün lazımi instruksiyaları daşıyan genom, yoxsa genomun sintezi və funksiyası üçün tələb olunan …
İnkişaf etmiş ölkələrdə ölənlərin və doğum sayının azalması kimi faktorların təsirinə baxmayaraq, insanın təkamülü davam edir, üstəlik onun tempi ibtidai …
Təkamüllə əlaqədar ən çox irəli sürülən iddialardan biri, onun tamamilə təsadüfi olduğu istiqamətindədir. Təkamülü təsadüfi adlandırmaq və digər təbiət qanunlarından ayırmaq böyük bir …
İnsanlar ənənəvi yetişdirmə üsullarından istifadə edərək illərdir bitki və heyvanların genomlarını dəyişdirir
Azərbaycanlıların etnogenezi - müasir azərbaycanlı etnosunun, Cənub-Şərqi Qafqaz və Şimal-Qərbi İran ərazilərində, çoxsaylı və müxtəlif etnik və dil elementləri bazisindəki formalaşması prosesidir. …
İnsanın nitq qabiliyyəti beynin nitq mərkəzinin neyron aparatı sayəsində mümkün olur. Neyron şəbəkələrinin strukturu genomla müəyyənləşir. Nitq vərdişini yaradan neyronların məhz hansı genlərlə …
Yerdə həyat təxminən 4 milyard il əvvəl, planetin meteorit bombardmanına məruz qaldığı dövrdə yaranıb. Bu hadisə elm tarixində son ağır bombardman dövrü adlanır. Bir çox alimlər kimi, …
Quşların birbaşa əcdadlarının dinozavrlar olduğu məlumdur. Lakin təkamül metamorfozlarının necə baş verdiyinə paleontoloqlar yalnız bu yaxınlarda aydınlıq gətiriblər.
Ötən əsrin 50-ci illərinin ortalarında Stanley Miller və Harold Urey təcrübə keçirərək həyatın yaranması ilə əlaqəli abiogenez hipotezinin nə dərəcədə doğru olduğunu …
Tədqiqatçılar B12 vitamini çatışmayan uşaqların intellektual inkişafdan qaldığını aydınlaşdırıblar. Belə vəziyyət əsasən inkişaf etməmiş ölkələrin yeni nəsilləri və veqan ailələrində böyüyən uşaqlarla bağlıdır. Norveçli alimlərin 500 nepallı uşaqdan …
İnsanın xarici görünüşü əsasən onun dəri və saçının rəngi ilə müəyyən edilir. Alimlər uzun müddətdir ki, belə əlamətlərin genetik əsası və təkamülünün axtarışındadırlar. …
Skripps Tədqiqat İnstitutundan olan alimlər yeni genetik kodu olan süni DNT-ə sahib bakteriya yaratmağa nail olublar. Canlı orqanizmin DNT-si ənənəvi haldaki …
İnsanlarla başıayaqlı molyuskların son ortaq əcdadı Yer üzündə 500 milyon il əvvəl yaşayırdı. Lakin təkamül inkişafı bir-birindən xeyli uzaq olan …
Yeni tədqiqatların nəticələrinə əsasən, məməlinin kişi cinsindən olmağını müəyyənləşdirən kiçik Y-xromosomu təkcə inkişaf edən embrionun gender əlamətlərini yaratmır. Bu xromosom daha …
Alimlərdən ibarət tədqiqatçı qrup hər bir insanın 1000 illik DNT mənşəyini aydınlaşdıra bilən "genetik GPS" hazırlamağa nail olub. …
Yumurta hüceyrə və spermatozoid bir-birini necə tanıyır? Hansı mexanizm sayəsində yumurta hüceyrə bir spermatozoidi qəbul etdikdən sonra digərləri üçün "bağlanır"? …
Nyu-York Universitetindən olan Cef Buke və həmkarları ilk dəfə süni xromosom yaradaraq onu maya hüceyrəsi içərisinə yerləşdirməyi bacarıblar. Bu tapıntı elmdə genişmiqyaslı …
Yeni bir tədqiqatın nəticələrinə görə immun sisteminə nəzarət edən FAT10 geninin deaktiv edilməsi siçanlarda ömür müddətinin uzanması ilə yanaşı, piy …
Kliniki eksperimentlər insanda immunçatışmazlığı virusuna (İİV) qarşı gen terapiyası effektivliyini təsdiq etdi. Bunun üçün sadəcə immun hüceyrələrindəki genlərdən birinin fəaliyyətini …
Təkamül biologiyası
Təkamül genetikası. Genetik oxşarlıq nədir? İnsan genomu digər canlılarla nə qədər oxşardır?
İnternetdə bəzən “İnsanlarla milçəklərin də genlərinin 60%-i oxşardır, deməli milçəkdən gəlmişik.” ya da “Kartofların da 48 xromosomu var, şempanzelərin də. Bəlkə də kartofdan gəlmişik.” kimi aşağı səviyyəli amma insanları …
Alimlər neandertal genlərinin insan DNT-sində necə paylandığını bir daha gözdən keçirdikdən sonra onların soyuq iqlimə uyğunlaşmağımızda rolu olduğunu aydınlaşdırdılar. Bundan …
Amerikalı genetiklər bir neçə bərpa edilmiş neandertal genomunu müasir Asiya və Avropa insanlarının genomları ilə müqayisə etdikdən sonra qədim insan …
Alimlər şizofreniyanın meydana gəlməsinin səbəblərini aydınlaşdırmağa yardım təmin edə biləcək genetik mutasiyaları aşkar etdilər. Xəstəliyin genetik təməli əvvəllər hesab …
Artıq 25 ildir davam edən, E. coli bakteriyaları üzərində aparılan, "Lenski təcrübəsi" adıyla tanınan təcrübə …
ABŞ-dan olan tədqiqatçılar genləri dəyişdirilmiş mutant virusu …
Hamıya məlumdur ki, insan, məsələn, siçandan daha uzunömürlüdür. Homo sapiens növünün nümayəndələri siçanlarla müqayisədə daha iridirlər. Məməlilərdə isə bədən çəkisi kimi xüsusiyyətlər ömür müddəti ilə sıx olaraq əlaqəlidir. …
Doğulacaq uşağınızın xüsusiyyətlərini özünüz təyin etmək istəyərdiniz? …
Heyvanların şüurlu olub-olmadığı sualı 100 ildən çoxdur …
Alimlər İspaniyada yerləşən Sima de los Huesos mağarasında 400.000 il əvvəl yaşamış Homo heidelbergensis növünün mitoxondrial DNT-sini canlandırmağa …
Fridrix Nitsşenin Zərdüştü üzünü kütləyə tutub, onları "fövqəlinsan" olmağa dəvət edirdi. Filosofun fövqəlinsanı nəyə oxşaya bilər deyə düşünməyə başladıqda, gələcəyin texnologiyalarına xüsusi yer ayırın. XX əsrin …
Bu mövzuda ilk öncə anlamalı olduğunuz ən əhəmiyyətli məsələ budur: genlərimiz xarici dünyanı "qavramır". Çünki sizi yaradan hər şey "cansız" deyəcəyiniz və həqiqətən də …
Təxminən 100 milyon il əvvəl ilanlarda baş vermiş 3 genetik mutasiya ilanların ayaqlarını itirməsinə səbəb olub. Current Biology jurnalında dərc edilən məqalədə qeyd edilir ki, onurğalı …
Yerdə yaşayan ən qədim canlılardan olan adi ilanbalıqları - minoqalar (Anguilla anguilla) üzərində araşdırmalar aparan alimlər insanda beynin Xanf geninin analoqu hesab olunan Anf/Hesx1 geni sayəsində formalaşdığını aydınlaşdırıblar. Rusiya Elmlər Akademiyası …
Ağlının ilk çağından bəri insan öz biologiyasının yükünü belindən atmaq və bədəninin imkanlarını genişləndirmək barədə düşünür. Qədim dünya xalqlarını valeh edən ölümsüzlük, uçuş, qeyri-məhdud intellekt kimi fikirlər müasir elm dünyasını təşvişə salır. …
Tədqiqatçıların aşkar etdiyi yeni gendə baş verən mutasiyalar yaşa dolmuş insanlarda beyin qocalması prosesini sürətləndirir. Orqanizmin qocalma mexanizmlərilə bağlı müzakirələr son vaxtlar elm ictimaiyyətində qızğın xarakter alır. Mövzunu …
Amerikalı genetiklər nəsli kəsilmiş nəhəng canlı növünü diriltməyə hazırlaşır. Yerdəki son mamontların 4000 il əvvəl məhv olduğuna baxmayaraq, alimlər cəmi iki ildən sonra onları yenidən həyata qaytaracaqlarına söz verirlər. …
Alimlər həyatın qədim Yer okeanında yaranması ilə bağlı mübahisəli tezisi növbəti dəfə təcrübi yolla təsdiq ediblər. Onlar, qədim hüceyrələrin artım və bölünmə mexanizmini aşkar etməyə nail olublar. Həyatın necə və …
Amerikalı alimlərin dediyinə görə insanlarda baş verəcək genetik mutasiya sayəsində alkoqolu həzm etmə qabiliyyəti tədricən itiriləcək. Və nəticədə alkoqolizm üzərində qələbə qazanılacaq.
Alkoqolizm tarixi
…